YONGSAN
๊ฐ๊ท๊ฑด Solo Exhibition
ใThe Third Lightใ
12. October - 3. November 2024
๋น์ด ์์ผ๋ผ[1]
*
“ํ์ด์…”๋ก ์์ํ๋ ๋ชจ๋ ์ ํ์ ๊ฒฝ์ ์ ์ธ๊ณ์ ๊ธฐ์์ ๊ดํด ์ด์ผ๊ธฐํ๋ค. ์ด๋ค ์ธ๊ณ๋ ์ ์ด ์ด๋์ด ๋ฌผ ์์ผ๋ก ๋ฐ์ด๋ค์ด ์ต์ด์ ๋ ์ ๊ฑด์ ธ ์ฌ๋ฆผ์ผ๋ก์จ ์ธ์์ก๊ณ , ์ด๋ค ์ธ๊ณ๋ ์ ์ด ‘๋ฌด(็ก)’๋ก๋ถํฐ ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ๋น์ด๋ด ๋ง๋ค์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ๋ ๋ค๋ฅธ ์ด๋ค ์ธ๊ณ๋ ํ ๊ฐ์ ๋ถํํ ์๋ก๋ถํฐ ๋ฐ์ํ๋ค.[2] ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ค ์ธ๊ณ๋… ๊ตญ๊ฐ์ ๋ฏผ์กฑ, ์ธ์ข , ์ข ๊ต์ ์ ๋งํผ์ด๋ ๋ค์ํ ์ธ๊ณ๊ฐ ์ด๋ฐ์ ๋ฐ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์๊ฒจ๋ฌ๋ค. ๊ทธ ์ค์์๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์๋ ค์ง ์ฐฝ์กฐ์ ํ๋ ๊ตฌ์ฝ์ฑ์์ ์ฐฝ์ธ๊ธฐ๋ค. ์ฐฝ์ธ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋น์ ํ๋๋์ ์ํด ์ธ๊ณ์ ์ฒซ์งธ ๋ ํ์ํ๋ค. ์ด๋ ์ฌ๋ฌ๋ชจ๋ก ์๋ฏธ์ฌ์ฅํ๋ฐ, ์ฐฝ์ธ๊ธฐ ๋ฟ ์๋๋ผ ๊ฑฐ์ ๋ชจ๋ ์ฐฝ์กฐ ์ ํ ์์์ ๋น์ ๋ง๋ฌผ์ ๊ทผ์๊ณผ ๊ธด๋ฐํ ์ฐ๊ด๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ธ์ํ๋ ๋ฐ์ ์์ด ๋น์ ๋ถ๊ฐ๊ฒฐํ๊ธฐ์, ๊ทธ ์์ด๋ฅผ ๋ฌป๋ ์ง๋ฌธ์ ๋์๋ ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ๋น์ด ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋น๋กญ๊ณ ์์ ์ธ ์กด์ฌ์ ๊ฐ๊น์ ๋ ํ๊ณ ์ ๋น์ ์ธ๋ฅ์ ์ญ์ฌ๊ฐ ์ ๊ฐ๋จ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ์์ ๊ณผํ์ ํ๊ตฌ์ ๋์์ผ๋ก, ๋ฏธ์ ์์ ํ๋์ ๊ธฐ์ ๋ก ์๋ฆฌ์ก๋๋ค. ์ง๋๋ ์ธ๋ฅ๊ฐ ๊ฐ๋งํ๋ ๋จธ๋๋จผ ๋น์ ์ค๋๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋์์ ์ง์ผ๋ก, ์ฃผ๋จธ๋์ ์๋ฐ๋ฅ ์์ผ๋ก ๋ค์ด์๋ค. ์ธ์์ ๋น์ถ๋ ์ ์ผํ ๊ด์-ํ์ ์๋ ์กด์ฌํ๋ ์ธ์์ ์ด์ ๋๋ฒ์งธ ๋น, ์์ฐ์ ๋น์ ๋ชจ๋ฐฉํ ์ธ๊ณต๊ด์ผ๋ก ๊ฐ๋ํ๋ค. ๋น์ ์์ฐ๋ผ๋ฅผ ์์๋ค.
**
์ธ๊ณ์ ๊ทผ์๊ณผ ์ฐฝ์กฐ์ ์ฝํ ์๋ ๋น์ ๊ณผ์ฐ ๊ทธ๋ก๋ถํฐ ๋ฉ์ด์ก์๊น? ๋น์ ๋์ด์ ์ธ๊ฐ์ ์ค์กด์ ๊ด์ฌํ์ง ์๋? ๋ง์ผ ๊ทธ๋ ์ง ์๋ค๋ฉด – ์ฌ์ ํ ์ด๋ค ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ฐฐํํ ์ ์๋ค๋ฉด – ๋น์ ์ด๋ค ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ ์์ ์ถํํ๋๊ฐ?
๊ฐ๊ท๊ฑด์ ์ด๋ฒ ์ ์์์ ์ธ๊ฐ์ ๋น์ ํตํด ์ด๋ฌํ ๋ฌผ์์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ ๊ณผ๊ฑฐ ๋ง์ ์ด๋ค์ด ๊ฑฐ์ณ ์๊ณ , ํ์ฌ ์์ ์ด ๋ง์ฃผํ๋ ๋น์ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ฒ์ฃผ๋ก ๋๋์ด ์ค๋ช ํ๋ค. ๋จผ์ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ์์์ง๋ ์ 1์ ๋น, ์ด๋ฅผ ๊ธฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ฐฉํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง ์ 2์ ๋น์ด ์๋ค. ์ 2์ ๋น์ผ๋ก์ ์ธ๊ณต๊ด์ ์์ฐ์ ๋น์ ์์กดํ์ฌ ๊ฐ๊น์ด ์กด์ฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ ํ๋ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ ๋ณดํต์ ๋ง์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ด์ฐ๊ฒฐ ์ธ๊ณ๋ก ์ด๋์์ง๋ง, ๊ทธ๋ก ์ธํ ํผ๋ก์ ๋ถ์์ ์ผ๊ธฐํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ง์ง ์๋ ๋น(๋ค)์ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํํด ๋น ์ง ๋ฌด์ธ๊ฐ๊ฐ ๋์๊ณ , ๊ทธ๋งํผ ์ธ๊ฐ์ ์ถ์ ๋ณด๋ค ๊น์์ด ์นจํฌํ๋ค. ๋น์ ํตํด “์ด๋์๋ ์กด์ฌํ๋ฉฐ ์ด๋์๋ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ์ฌ๋๋ค”[3]์ ์ด์์ ๊ฐ๊ท๊ฑด์ ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ด๋ํ ๋ฐค ํ๊ฒฝ์ ๋ถ์ ํ๋ ๋ชจ์ต์ผ๋ก ๊ทธ๋ ค์ก๋ค. ์ด๋ ์ค์ฌํ๋ ์ด๋ ์ ๋น๊ณผ ์ธ๋ฌผ์ ์ถฉ์คํ ์ฌํํ๋ ํ์์ ์์ ์ผ๋ก ์ผ๋ง๊ฐ ์ง์๋์๊ณ , ํ์ค์ ๋ชจ๋ฐฉํ ๋ง์ ๊ทธ๋ฆผ์ ์ ์์ ๋์๋ค.
์ ์ ๊ณผ๊ฑฐ๋ก ๋์๊ฐ๋ณด์. ์ฃผ์งํ๋ฏ ๋ชจ๋ฐฉ์ ๋ ์ค๋ก ๋์ธ ํํ์ ์ญ์ฌ์์ ํ๊ฐ์๊ฒ ์ฃผ์ด์ง ์ค๋ ๊ณผ์ ์ด์๋ค. 3์ฐจ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ 2์ฐจ์ ํ๋ฉด์ ๋ชจ๋ฐฉํ๊ธฐ ์ํ ํ๊ฐ๋ค์ ๋ ธ๋ ฅ์ ํํ์ฌ์ ์ฌ๋ฌ ํ์ ๋จ๊ฒผ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ธ๊ธํ๊ณ ์ถ์ ๊ฒ์ ๋น์ด ์ค์ฌํ๋ ์ธ๊ณ์ ์ฐฝ์กฐ ๋ฟ ์๋๋ผ ์บ๋ฒ์ค ์์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ฐฝ์กฐํจ์ ์์ด์๋ ์ค์ํ ์์น๋ฅผ ์ฐจ์งํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ด๋ค. ๋น์ ์ํ ๋ฐ์๊ณผ ์ด๋์, ์ฆ ๋ช ์์ ํ์ค์ ๋ชจ๋ฐฉ์ ์ํ ํ์ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฅผํ ๋ฉด ๋ ์ค๋๋ฅด๋ ๋ค๋น์น ์ด๋ ๋ช ์๋ฒ์ ํค์๋ก์ค์ฟ ๋ก(chiaroscuro)๋ผ๋ ์ด๋ฆ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋ฉฐ ๋ฌด์ํ ํ๊ฐ๋ค์ ์ํด ํ์ฉ๋์๋ค.[4] ํนํ ํค์๋ก์ค์ฟ ๋ก์ ๋๊ฐ๋ผ ๋ถ๋ฆฌ๋ ์นด๋ผ๋ฐ์กฐ๋ “ํํ๋ ๋น”์ด๋ผ ๋งํ๋ฉฐ ํํ์์ ๋น์ด ์ ํ๋ ์ค์์ฑ์ ์ญ์คํ๋ค.[5] ๋ชจ๋ฐฉ์ ๊ถ๊ทน์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ผ์๋ ์๋ ์ดํ์๋, ๋น์ ํํ์ฌ ์์์ ๋ค์ํ ํ์๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์กด์ฌ๊ฐ์ ๋๋ฌ๋๋ค.
์ธ๋ฅ์ ์ญ์ฌ์ ์ ํ, ํํ์ ์ญ์ฌ์ ๋ชจ๋ฐฉ, ๊ทธ ๋ชจ๋ ๊ณณ์ ์๋ฆฌํ๋ ๋น. ๋ค์ ์ง๋ ์ด์ผ๊ธฐ์์ ๋์์ ๊ฐ๊ท๊ฑด์ ๋ง์ง๋ง ์ธ๋ฒ์งธ ๋น, ‘์ 3์ ๋น’์ ๊ดํด ๋งํด๋ณด๋ ค ํ๋ค. ๊ทธ๊ฐ ์ฌ๋ ๋์๋, ํ๊ฐ๋ก์ ๊ณ ๋ฏผํด์จ ํํ์ ๋น์์ฑ์ ๊ธฐ๋๊ธด ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ์ฌ๊ธฐ์ ๋น๋ํ๋ค. ์ 3์ ๋น์ด๋ ๊ทธ๊ฐ ์บ๋ฒ์ค์ ๊ตฌํํ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋น, ์ค์ง ๊ทธ๋ฆผ ์์์๋ง ํํํ๋ ๋น์ ์๋ฏธํ๋ค. ๊ฐ๊น์ด ๊ณผ๊ฑฐ์ ๊ทธ๊ฐ ์ ํ๊ฐ์ ๋ค๋ฆ์์ด ‘๋ชจ๋ฐฉํ๋ ์’๋ก์ ๊ทธ๋ฆผ์ ์ ๊ทผํ๋ค๋ฉด, ํ์ฌ์ ๊ทธ๋ ‘์ฐฝ์กฐํ๋ ์’๋ก์ ์ค์ฌํ์ง ์๋ ๋น์ ๊ทธ๋ฆผ์ ๊ทธ๋ ค ๋ฃ๋๋ค. ์ธ๋ฌผ์ ์ผ๊ตด์ ์ ๋ถ ๊ฐ๋ฆด ์ ๋๋ก ํ์๊ฒ ๋น๋๋ ๋น, ์บ๋ฒ์ค์ ๋์ ๋ฉด์ ์ ๊ฐ๋ก์ง๋ฅด๋ฉฐ ๋ฐ๊ฒ ํ์ค๋ฅด๋ ๋น, ๊ทธ๋ฆผ ๋ฐ๊นฅ์ ๊ด์์ ์ํด ๋๋ฆฌ์์ง ๊ทธ๋ฆผ์… ๊ฐ๊ท๊ฑด์ ํ์ค์๋ ์์ง๋ง ๊ทธ๋ฆผ์๋ ์๋ ๋น์ ์ฐฝ์กฐํ๋ค. ์ฌ๊ฐํ์ ์ผ์ ํ ๋น์จ๋ก ์ง์ฌ์ง ์บ๋ฒ์ค ์์์ ์์ ์ฅ ๋ช ๊ฐ์ ๋ถ๊ณผ ๋ฌผ๊ฐ์ผ๋ก ๋น์ ๋น๋๋ค.
***
์ 1์ ๋น์ด ์ง๋ ๋ ์๊ด์ ๋ณ๊ณ ๋ณ์์ง๋ง, ์ธ๊ฐ์ ์ค์กด์ ์ฌ์ ํ ๋น๊ณผ ๊ด๊ณํ๋ค. ๊ฐ๊ท๊ฑด์ ๊ทธ๋ฆผ ์ ์ธ๋ฌผ ์ญ์ ๊ทธ๊ฐ ๋ง๋ค์ด๋ธ ๋น๊ณผ ํธ์ํ๋ค. ๋น์ ์์น์ ํํ, ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋์์ค๋ฅผ ๋ฌ๋ฆฌ ํ๋ ์ธ๋ฌผ์ ์ด๋ ํ ๊ณ ์ ์ฑ์ด๋ ์์ฌ๋ฅผ ์ง๋๊ธฐ ๋ณด๋ค ์ฐ๋ฆฌ์ ์กฐ๊ธ ๋ฎ๊ฑฐ๋ ๋ฎ์ง ์์ ‘์ฌ๋’์ ๋ชจ์ต์ ํ๊ณ ์๋ค. ์ต๋ช ์ ํตํด ๋ณดํธ์ ์์ฑ์ ํ๋ํ ์ฑ๋ก, ๋น ๋๋ ๋ฐ์ ๋น๊ณผ ๋๋น๋๋ ์ด๋ ๊ฐ์ด๋ฐ ์ ์ ํ ๋์ฌ ์๋ค. ์ด๋ ๊ทธ๋ฆผ์ด ์ง์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ๋ณ ๋น๊ณผ ๊ฐ๋ณ ์ธ๋ฌผ์ด ์๋ ๋น์ผ๋ก ํ์ฌ๊ธ ๋ชจํธํด์ง ์ธ๋ฌผ์ ์ค์กด, ๋ ์ฌ์ด์ ๋ด์ฌํ๋ ์ง์์ ์ธ ๊ด๊ณ์ฑ์ด๋ค.
ํํธ ์ 3์ ๋น์ ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํด ์๋ฐ๋ ๊ณผ์ ์๋ ๊ธฐ์กด ์์ ์ด ๊ฑฐ์ณ๊ฐ์ง ์์๋ ์๋ก์ด ๋จ๊ณ๊ฐ ์ ํ๋์๋ค. ์บ๋ฒ์ค ์์ ๋น์ ์กฐํํ๊ธฐ์ ์์ ํํด์ง๋ ๋๋ก์์ด๋ค. ๋๋ก์์ ๋ถ์ ํํ๊ณ ๋๋์ง๋ผ๋ ํ๊ฒฐ ์ ์ฐํ ํํ์ ์๋๋ฅผ ๊ฐ๋ฅ์ผ ํด์ฃผ์๋ค. ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ ๋๊ณผ ๊ทธ๋ฆฌ๋ ์์ ์ต์ ๋น๊น์ ์์ ๋ด๋ ค ๋๊ณ , ์๊ฒฝํ ์์ ๋น์ ๊ธฐ๊บผ์ด ๊ทธ๋ฆด ์ ์๋๋ก ํด์ฃผ์๋ค. ์ด๋ ๊ฐ๊ท๊ฑด์ด ๋งค์ผ ๋ง์ฃผํ๋ ์ฌ๊ฐํ ํ ์์์ ๊ทธ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ๊ฐฑ์ ํด๋ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ผํ์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ 3์ ๋น ๋ํ ์ 2์ ๋น์ ๋ชจ๋ฐฉํ๋ ํ๋๋ฅผ ์์ ํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์ถํํ๋ค๋ ์ ์ ์๊ธฐํ ๋, ๊ทธ์๊ฒ ํ๊ฐ์ ์ผ, ํํ์ ๊ณผ์ ๋ ๊ณ์ํด์ ๋ค๋ฅธ ๋ฌด์์ผ๋ก ๊ฑฐ๋ญ๋๋ ๊ฒ์ผ์ง๋ ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ๋ค.
*
ํ์ด์ ๋น์ด ์์๋ค. ๋น์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ฐฌ๋ํ ๋น์ถ๊ธฐ๋, ์ด๋ฉด์ ์ด๋ ๊ณผ ๊ทธ๋ฆผ์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ๋ค ์ฃผ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ๋ ํ์ฌ๋ ์ธ๊ณ์ ์ธ๊ณ์ ์ํ ์ธ๊ฐ ๊ณ์๋ ๋น์ด ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๊ธฐ, ํ๊ฐ์ ์ํด ์ฐฝ์กฐ๋ ๋น์ด ์๋ค. ์์ ์ค ํ ์ผ ์ ๋ฐํ๋ ๋น์ ์ด์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ด๋๊ฐ์ ๋ฟ์ ํ ๊ณ , ๊ทธ๊ณณ์์ ํ์ด์ ๋น์ฒ๋ผ ํ๋ ๋ฟ์ด๋ฉด์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ธ ์ธ๊ณ์ ์ฒ์์ ๋์ผ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ธ. ๋ชจํฌ
[1] ์ฐฝ์ธ๊ธฐ 1์ฅ 3์ ์ ํ ๊ตฌ์ ์ ์ธ์ฉํ๋ค. ‘ํผ์ํธ ๋ฃฉ์ค(Fiat lux)’๋ผ๋ ๋ผํด์ด๋ก๋ ๋๋ฆฌ ์๋ ค์ง ์ด ๊ตฌ์ ์ ๋ง์ ํ๊ฐ์ ์๊ณก๊ฐ, ์์ธ๊ณผ ์์ค๊ฐ, ํ์์ ์ฑ์์๊ฒ ์๊ฐ์ ์ฃผ์๋ค. ๋ธ๋ฃจ์ค ์์จ, ใ๋น: ์ ํ์ ๊ณผํ, ๋ฌธ๋ช ์ค๋์ธ์ดใ, ์ด์์ ์ญ, ์ผ์ฒ๋ฆฌ, 31์ชฝ ์ฐธ๊ณ .
[2] ์ ํํ์๋ค์ ์๋ง์ ์ฐฝ์กฐ์ ํ๋ฅผ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ง ์ ํ์ผ๋ก ๋ฒ์ฃผํ ํ๋ค. 1) ์ ์์ ํ, 2) ์จ ์ธ์์ ๋ถ๋ชจ ์ ํ, 3) ๋ฌด๋ก๋ถํฐ์ ์ฐฝ์กฐ ์ ํ, 4) ์ถํ ์ ํ, 5) ์ฐ์ฃผ์ ์ ์ ํ์ด ๊ทธ๊ฒ์ด๋ค. ์์ ์ฑ , 20-21์ชฝ.
[3] ๊ฐ๊ท๊ฑด ์๊ฐ๋ ธํธ, 2023.
[4] ํค์๋ก์ค์ฟ ๋ก๋ ์ดํ๋ฆฌ์์ด๋ก ๋ฐ์์ ๋ปํ๋ ํค์๋ก(chiaro)์ ์ด๋์์ ๋ปํ๋ ์ค์ค์ฟ ๋ก(oscuro)์ ํฉ์ฑ์ด์ด๋ค. ๋ง ๊ทธ๋๋ก ‘๋ช ์’์ ์๋ฏธํ๋ ์ด ๋จ์ด๋ ํํ์์ ๋ฌ์ฌ๋ ๋์์ ๋๋ ทํ ๋ช ์ ๋๋น ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค.
[5] Paul Kriwaczek, In Search of Zarathustra, London: Weidenfeld & Nicolson, 2002, p. 104.